30 lat „GROJCOWIAN” z Wieprza

Autor: M. Jurasz – SSK „Grojcowianie”

„Tam trza kwitnąć, ka sie rośnie”

Dziecięcy Zespół Regionalny “MALI GROJCOWIANIE” z Wieprza, powstał w 1995 r.  z inicjatywy Koła Gospodyń Wiejskich z Wieprza i pochodzącej z Wieprza instruktorki tańców regionalnych – Jadwigi Jurasz. Po kilku miesiącach dołączyła Brygida Murańska, która zajęła się stroną muzyczną i rolę instruktora muzycznego pełniła  do 2022 roku.

Z biegiem lat grupa dziecięca Zespołu “MALI GROJCOWIANIE” rozrosła się tak, że trzeba było powołać grupę młodzieżową pod nazwą Zespół Regionalny “GROJCOWIANIE”. W roku 2017 powstała również grupa dla dorosłych (40 plus). Przy zespole działa szkółka muzyczna w której  dzieci i młodzież pobierają naukę gry na skrzypcach, basach, piszczałkach, okarynach i dudach żywieckich. Członkowie Zespołu to w większości mieszkańcy wszystkich sołectw Gminy Radziechowy-Wieprz, przekrój wiekowy uczestników od 5 do 70 lat, a liczebność to obecnie około 80 osób.

Obydwie grupy Zespołu promują tylko i wyłącznie folklor Górali Beskidu Żywieckiego. W tworzonych programach i układach tanecznych prezentują tradycyjne tańce regionalne: obyrtkę, siustany, koło, koń, krzyżok, bon, polki, walce i popisowy hajduk. W  swoich prezentacjach starają się wiernie i zgodnie z tradycją przekazywać obrzędy i zwyczaje doroczne Górali Żywieckich, bogactwo gwary, strojów i rekwizytów.

DZR „Mali Grojcowianie” swoje umiejętności prezentuje w programach dostosowanych do dzieci  np: “Jak dzieci wracały z odpustu”, „Na pasionku”, „Mali muzykanci”, „Na holi”, „Na jarmarku”, „Co dzieci robiom koło chałpy”, „Furmaniyni na notoniu”, „Desc leje słojce śwjyci”.

Grupy starsze prezentują zwyczaje i obrzędy doroczne oraz rodzinne. I tak można wymienić: “Zielone Świątki”, “Mojka”, „Nomowiny”, „Imiyniny w karcmie”, “Wesele Górali Żywieckich”, ”Po odpuście”, ”Skubacka”, „Łostatki – na bon”, „Po kolyndzie u Pawlusa”, “Z gwiozdom i kozom po kolędzie”, „Herody”, „Boże Narodzyni w Beskidach – Jasełka góralskie”. „Grojcowianie” w swoim repertuarze posiadają wiele opracowanych pieśni o charakterze religijnym, kolędy i pastorałki oraz pieśni patriotyczne, które często prezentują podczas swoich koncertów.

Od 2002 r oba zespoły zrzeszone są w Międzynarodowej Radzie Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Ludowej – Polska Sekcja CIOFF. Opiekę nad Zespołami sprawuje powołane w 1998 r

Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne “Grojcowianie” w Wieprzu oraz Gminne Centrum Kultury, Promocji, Turystyki Radziechowy-Wieprz.

Przez ostatnie XXX lat Zespoły dały około tysiąc koncertów na imprezach lokalnych, wielu scenach regionu, kraju oraz i poza jego granicami.

Wśród wielu nagród i wyróżnień DZR „Mali Grojcowianie” ceni sobie wysoko te zdobywane na:

• Wojewódzkim Przeglądzie Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Wiśle (laureat wielu  czołowych miejsc): nagroda I stopnia 1997 r., II miejsce dla kapeli 1999 r., II miejsce 2003 r., I miejsce 2004 r., I miejsce 2006 r., I miejsce  2008 r., I miejsce 2009 r.,I miejsce w 2013 r., II miejsce w 2015r., II miejsce w 2016 r., III miejsce 2018 r., I miejsce w 2019 r., I miejsce 2022 r., I miejsce 2024 r., I miejsce 2025 r.
• Karpackim Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Rabce – tytuł laureata (1996 r, 1998 r. i 2007 r, 2024 r.),
• Międzynarodowym Święcie Dzieci Gór w Nowym Sączu (1996, 1999, 2008 r.)
• Ogólnopolskim  Festiwalu Kolęd i Pastorałek w Będzinie (1999 r – II – miejsce, 2000 r – I miejsce, 2003 r – I miejsce i Nagroda Specjalna za tradycyjne wykonanie pastorałki),
• Międzynarodowym Festiwalu Kolęd i Pastorałek “Pastorałka Żywiecka” – I miejsce – Złotą Gwiazdę Betlejemską 2010, I miejsce – Złotą Gwiazdę Betlejemską 2011, II miejsce w 2015 r. I miejsce – 2021, 
• Międzynarodowym Dziecięcym Festiwalu Folkloru w Zielonej Górze (1999 i 2001 r),
• Międzynarodowego Festiwalu Folkloru OBLICZA TRADYCJI 2020 w Zielonej Górze I miejsce
• Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Tanecznych Dzieci i Młodzieży Szkolnej Gorzów Wielkopolski (2000 r – Nagroda Ministra Edukacji Narodowej, 2002 r – Tytuł Laureata oraz Nagroda Publiczności, 2013 r.- Tytuł Laureata).
• Ogólnopolskim Festiwalu Folkloru Dziecięcego JAWOROWY LISTEK – I miejsce dla Zespołu i I miejsce dla Kapeli w 2024 r w Istebnej.

Z kolei ZR „Grojcowianie” jest zdobywcą nagród i wyróżnień na:

• Ogólnopolskim Festiwalu Obrzędów Weselnych – Biesiada Weselna Węgrów – I nagroda i statuetka „Boryny” 2001r.,
• Wojewódzkim Przeglądzie Wiejskich Zespołów Artystycznych w Brennej 2019 – I miejsce,
• Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu : wyróżnienie w 2001 r., Brązowe Serce 2004 r, Srebrne Serce 2015r.,  wyróżnienie w 2019 r, wyróżnienie 2022 r. wyróżnienie w 2024r.
• Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem – Brązowa Ciupaga w roku 2001  i wyróżnienie w postaci Góralskiej Parzenicy w roku 2015 r. ,
• Ogólnopolskich Spotkaniach Folklorystycznych – Łowicz („Łowicki Pasiak” – Nagroda Główna 2002 r),
• Wojewódzkim Przeglądzie Szkolnych Zespołów Artystycznych – Częstochowa I miejsce, – Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Folklorystycznych im. Michała Kosińskiego w Stalowej Woli (wyróżnienie II stopnia) w 2003 r.,
• Bydgoskich Impresjach Muzycznych – Bydgoszcz (Srebrna Nuta i Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 2003 r.
• Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Religijnej „Psallite Deo” – Kęty 2003 r. I miejsce
• Międzynarodowych Spotkaniach Folklorystycznych w Żywcu w 2009 r. wyróżnienie za: „Za wierną prezentacje obyczaju i konsekwencję wykonawczą”, a w 2014 r. GRAND PRIX czyli główną nagrodę Spotkań,
• Festiwal Kolęd i Pastorałek „Pastorałka Żywiecka” Grand Prix w 2005 r., Złota Gwiazda Betlejemska 2009 r., II nagroda 2015 r., I nagroda 2020 r.
• Wśród nagród Zespołu znajduje się również wiele nagród dla kapel i grup śpiewaczych na konkursach i festiwalach.
• Oba Zespoły są również wielokrotnymi laureatami czołowych miejsc Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych  Żywieckie Gody, Posiad Gawędziarskich i Konkursu Gry na Unikatowych Instrumentach Ludowych oraz Góralskim Karnawale w Bukowinie Tatrzańskiej .
• Ciekawym doświadczeniem był również dla „Grojcowian” udział wraz z Zespołem ”Gronie” w programie „Past time in Europe” – to spektakl „Żywiecczyzna” – „Od Dożynek do  Dożynek”, wystawiony w Anglii we wrześniu 2004 r, oraz Anglii i Szkocji w 2005 r.

Bardzo wysoko „Grojcowianie” cenią sobie 2 prestiżowe wyróżnienia: „Zasłużony dla Powiatu Żywieckiego” przyznane w 2008 r oraz “Zasłużony dla Kultury Góralskiej” przyznany przez XLIV Zjazd Związku Podhalan w Polsce w 105 lecie góralskiego ruchu regionalnego.

Dzięki wsparciu Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Grojcowianie” Zespół może się pochwalić szeregiem wydawnictw muzycznych:

• “Wysoki Beskidzie”- Muzyka Beskidu Żywieckiego – MC
• “Ide do Jezuska” – kolędy i pastorałki – MC i CD
• “Górolskiej Gaździnie – Grojcowianie 2000” góralskie pieśni maryjne MC i CD
• “Górolskie prowdy – Ks. Władysław Zązel i “Grojcowianie” – MC i CD
• Kapela Góralska “Grojcowianie” – “Tynsknica” – MC i CD
• “Smutny i radosny XX wiek Jonka spod Grojca” – kaseta VHS
• “Witoj Jezu Kochany” – kolędy i pastorałki – MC i CD
• “Jes wesoło nowina – Grojcowianie” kolędy i pastorałki – CD,
• „Górolu łod Żywca” – Grojcowianie CD

oraz filmów: „Po górach dolinach”, „Jonek spod Grojca”. Ponadto Zespoły brały wielokrotnie udział w nagraniach radiowych oraz telewizyjnych zarówno regionalnych jak i ogólnopolskich.

Udało się też wydać 11 wydawnictw książkowych wśród których warto wymienić:

• “Na góralskich posiadach” – zbiór gawęd i bojek w gwarze górali żywieckich,
• “Ubiory naszych przodków” – w fotografii Karola Suchanka,
• „Kapliczki, świątki, krzyże”– Stanisław Gadomski
• „Zwyczaje i obrzędy ludowe na Żywiecczyźnie” – J. Gąsiorek, M. Pokusa,
• „Moje życie, moje myśli”  Waleria Prochownik.

Przez ostatnie XXX lat Zespoły wielokrotnie wyjeżdżały poza granice naszego kraju prezentując się na scenach międzynarodowych festiwali i przeglądów w takich krajach jak : Włochy, Francja, Czechy, Słowacja, Holandia, Węgry, Austria, Litwa, Estonia, Niemcy, Anglia, Szkocja, Portugalia, Turcja, Chorwacja, Bułgaria, Grecja, Ukraina.

Kierownikiem  organizacyjnym i artystycznym Zespołów jest Jadwiga Jurasz, a stroną muzyczna zajmują się: Magdalena Fijak – Stasica, Sabina Jurasz , Izabela Płonka, Jakub Lach i Wanda Cojda – Potasiak.

Siedziba Zespołów wraz z odpowiednim i funkcjonalnym  zapleczem znajduje się w Budynku Wielofunkcyjnym w Brzuśniku.

Działalność Zespołów i Stowarzyszenia można śledzić na prowadzonej przez Zespół stronie internetowej  www.grojcowianie.org

Od września oba Zespoły kontynuują działalność wszystkich grup : dziecięcej, młodzieżowej, seniorów oraz grupy  początkującej. Serdecznie zapraszamy do udziału w działaniach zespołów osoby w każdym wieku od 6 do 70 lat ! Tutaj można rozwijać się tanecznie, wokalnie i muzycznie, spędzić czas radośnie i twórczo. 

ZAPRSZAMY! Kontakt: grojcowianie@grojcowianie.org – tel. 607 174 290